Cleon Peterson> Καλλιτέχνης

«Απλώς καταγράφω τον κόσμο όπως τον βλέπω. Δεν έχω υπεραισιόδοξη άποψη για το τι συμβαίνει. Δεν νομίζω ότι η τεχνολογία ισοδυναμεί με πρόοδο, ισοδυναμεί με τη συνεννόηση όλων μας στο μέλλον, ίσον παγκόσμια ειρήνη. Υπάρχουν κάποιες γελοίες εκεί έξω, και είναι καλύτερα να το συζητάμε και να το αντιμετωπίζουμε παρά να το αγνοούμε». Η τέχνη του βασίζεται σε μια σειρά από πολεμικές δυαδότητες: εαυτός και άλλος, ανθρώπινος και μη, ζωντανός και νεκρός. Κάτω από αυτό το φάσμα, η αμφιταλάντευση μεταξύ των δυαδικών ο Peterson δίνει τη δική του αντίληψη για το τι είναι τέρας. Οι φιγούρες που δημιουργεί ζουν σε ένα αυταρχικό σύστημα και είτε ασκούν εξουσία είτε υποφέρουν από αυτό. Στον κόσμο του Peterson, αυτή η σκληρότητα είναι παραμορφωτική για την ανθρώπινη φύση και στερεί από τους χαρακτήρες του την ελευθερία και την ευτυχία, καταδικάζοντάς τους σε μια δυστοπική και παραμορφωμένη εκδοχή της πραγματικότητας. Αυτές οι τερατώδεις φιγούρες είναι, στην πραγματικότητα, αντανακλάσεις των πιο ανησυχητικών πτυχών του εαυτού μας. Η τέχνη του Peterson είναι να ζητά τους θεατές να λογοδοτούν για τις πράξεις ή μη τους και λειτουργεί ως καθρέφτης του πιο σκατολογικού και γκροτέσκου μέρους της κοινωνίας.

Η οπτικότητα του έργου του βασίζεται σε ποικίλες επιρροές, από την αρχαία ελληνική κεραμική μέχρι τα κόμικς, με αποτέλεσμα τη μονοχρωμία και τους έντονους χρωματικούς συμβολισμούς. Πιο αναλυτικά, οι φιγούρες υπάρχουν σε πολλαπλές ευθείες, κάτι που, στη συνέχεια, δημιουργεί την ψευδαίσθηση ότι το έργο τέχνης χωρίζεται σε επίπεδα. Η προοπτική και η εντύπωση του βάθους υπάρχουν μέτρια στην τέχνη του Peterson και, όπως και στα ελληνικά αγγεία, ο χώρος του φόντου συνήθως αφήνεται κενός ή ελαφρώς στολισμένος. Από την άλλη πλευρά, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα έργα τέχνης του Peterson συνοδεύονται από μια φράση, συνήθως σύντομη (π.χ. Stop the Virus, Destroy America, Freedom, Prosperity at any price κ.λπ.), μια σαφή αναφορά στα κόμικ και στην τέχνη του Shephard Fairey, με τον οποίο ο καλλιτέχνης έχει συνεργαστεί. Τα χρώματα παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο, όχι μόνο από την άποψη της οριοθέτησης του χώρου των έργων τέχνης, δεδομένης της γενικής έλλειψης περιγραμμάτων, αλλά κυρίως ως φορείς του νοήματος. Η παλέτα του καλλιτέχνη περιέχει συνήθως 4 χρώματα: μαύρο, λευκό, κόκκινο και κίτρινο. Το μαύρο μπορεί να συνδεθεί με τη δύναμη και τη συγκράτηση, το λευκό με την ασφάλεια και την αγνότητα. Αντίθετα, το κόκκινο μπορεί να είναι δείκτης οργής, θυμού, λαχτάρας και σθένους, ενώ το κίτρινο, με το οποίο ο καλλιτέχνης συνήθως αντικαθιστά το κόκκινο, μπορεί να θεωρηθεί ως αναφορά στην εξαπάτηση, την ασθένεια και τον κίνδυνο.

Η σύνδεση του Peterson με την τέχνη του δρόμου είναι επίσης μια πτυχή της δουλειάς του που αξίζει να αναφερθεί. Παρόλο που έχει δημιουργήσει πολλές τοιχογραφίες σε όλο τον κόσμο, ο ίδιος ο καλλιτέχνης θεωρεί τον εαυτό του καλλιτέχνη του δρόμου: «Δεν θεωρώ τον εαυτό μου καλλιτέχνη του δρόμου ή κάποιον που εργάζεται σε αυτό το πνεύμα, αλλά μου αρέσει η ιδέα να κάνω μεγάλοι πίνακες που έρχονται αντιμέτωποι με τους ανθρώπους». Αυτό είναι αποκαλυπτικό του κινήτρου του να κάνει την τέχνη του όσο το δυνατόν πιο προσιτή, ως έναν τρόπο να προσκαλέσει τους θεατές να αλληλεπιδράσουν μαζί της και να αντιμετωπίσουν τα θέματα που ενδιαφέρεται να θίξει ο καλλιτέχνης. Αυτό εγείρει τα ακόλουθα ερωτήματα σχετικά με την τέχνη του Peterson: «Ποιο είναι το νόημα; Έχει νόημα τελικά; Αν ναι, αυτό είναι προκαθορισμένο από τον καλλιτέχνη; Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο δημιουργείται το νόημα στον κόσμο του Cleon Peterson, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε, πρωτίστως, τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα μέσα ενημέρωσης ως πεδίο ισχυρισμών, αβάσιμων φημών, υποθέσεων και ξεκάθαρων ψεμάτων. Στον κόσμο που δημιούργησε ο καλλιτέχνης και, σε συσχετισμό με τη δική μας πραγματικότητα, τα ΜΜΕ είναι εργαλείο χειραγώγησης στα χέρια των πολιτικών, αφήνοντάς μας αβοήθητους και στο έλεος ενός εκμεταλλευτικού αυταρχικού συστήματος.  

Η απάντηση του Peterson σε αυτό είναι η τέχνη: «Η τέχνη έχει μια ιδιαίτερη δύναμη που, ας πούμε, δεν την έχουν τα μέσα: ζητούν από το άτομο να συμμετέχει στη δημιουργία νοήματος. Όταν κοιτάτε το έργο, είναι στο χέρι σας να καταλάβετε τι συμβαίνει. Ενώ μπορείτε να δείτε πράγματα στις ειδήσεις, και μπορείτε απλώς να τα παρακολουθήσετε παθητικά, και να σκεφτείτε ότι δεν ισχύει πραγματικά για εσάς. Αλλά αν ένα έργο τέχνης είναι αρκετά ενδιαφέρον ώστε να σας ελκύει πραγματικά, και γίνεστε μέρος του και παρεμβάλλετε την κοσμοθεωρία σας σε οτιδήποτε αφορά το έργο τέχνης, τότε αυτό είναι υπέροχο. Μου αρέσει οι άνθρωποι να έχουν απόψεις». Ως αποτέλεσμα, το νόημα για τον Peterson δημιουργείται από το κοινό μέσω της αλληλεπίδρασης που μεσολαβεί μεταξύ της τέχνης και αυτής. Με άλλα λόγια, αντλεί έμπνευση από τη σημερινή ζοφερή πραγματικότητα για να εγείρει ερωτήματα σχετικά με αυτήν, τις απαντήσεις στις οποίες πρέπει να δώσει το κοινό, που ουσιαστικά βιώνει αυτήν ακριβώς την πραγματικότητα αυτή τη στιγμή. Ο καλλιτέχνης θέλει να αναλογιστούμε την τρέχουσα πραγματικότητα με αφετηρία τα έργα του. Πρόθεσή του είναι να μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε την πραγματική εικόνα του κόσμου στον οποίο ζούμε. 

Η τέχνη του Peterson έχει έντονο αντικαθεστωτικό χαρακτήρα και ο θυμός, ως δημιουργική δύναμη, είναι παρών στα περισσότερα από τα έργα του. Το θέμα του θυμού είναι ο καλλιτέχνης και με το έργο του στρέφεται ενάντια στη βαθύτερη κούραση και αδιαθεσία της κοινωνίας. «Ό,τι κάνω είναι μια αντίδραση στον κόσμο στον οποίο ζούμε», λέει. Όπως είναι φυσικό, η τέχνη του είναι μαγευτική, αλλά και ανησυχητική, αναδεικνύοντας ένα μοχθηρό κομμάτι της κουλτούρας μας, με έμφαση στους περιθωριοποιημένους, που είναι παγιδευμένοι σε μια μάχη με την εξουσία και την υποταγή, που συχνά διεξάγεται μεταξύ δύο ανταλλάξιμων δυνάμεων.